Spis treści:
- Czym jest wysiękowe zapalenie ucha?
- Wysiękowe zapalenie ucha – objawy
- Wysiękowe zapalenie ucha – czynniki sprzyjające
- Przyczyny wysiękowego zapalenia ucha
- Leczenie wysiękowego zapalenia ucha
- Powikłania wysiękowego zapalenia ucha
Czym jest wysiękowe zapalenie ucha?
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to stan gromadzenia się w jamie bębenkowej płynu jałowego (bez obecności bakterii).
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego jest dolegliwością dotyczącą przede wszystkim dzieci do 10. roku życia. Najczęściej rozpoznaje się w wieku od 6. miesiąca do 5. roku życia. U dorosłych wysiękowe zapalenie ucha występuje rzadziej. Schorzenie w większości przypadków ustępuje samoistnie, a u ok. 30-40% pacjentów nawraca. W co dziesiątym przypadku choroba przechodzi w stan przewlekły, co oznacza, że trwa dłużej niż 3 miesiące.
Objawy wysiękowego zapalenia ucha
Wysiękowe zapalenie ucha może mieć charakter ostry lub przewlekły. Objawia się dolegliwościami typowymi dla zakażenia górnych dróg oddechowych, a także upośledzeniem słuchu, bólem ucha, szumem usznym. Często występuje uczucie przelewania się płynu w uchu, przy ruchach głowy czy dźwięk strzykania w uchu podczas przełykania.
Gdy wysiękowe zapalenie ucha ma charakter przewlekły, dziecko może wielokrotnie nie zgłaszać żadnych objawów, a niedosłuch może być na tyle dyskretny, że pozostanie niezauważony przez otoczenie. Podejrzenie upośledzenia słuchu mogą nasuwać: problemy w szkole, nadpobudliwość, zmiany nastroju. Nie są to jednak objawy specyficzne. U dziecka zwykle niedosłuch jest obustronny, natomiast u dorosłego jednostronny.
Podejrzenie niedosłuchu spowodowanego wysiękowym zapaleniem ucha powinny wzbudzić sytuacje, gdy dziecko nie reaguje na polecenia, często oczekuje powtórzenia wypowiedzi, nadmiernie podgłasza telewizor itp.
Wysiękowe zapalenie ucha – czynniki sprzyjające
Czynniki sprzyjające wysiękowemu zapaleniu ucha u dzieci to:
- częste infekcje górnych dróg oddechowych,
- upośledzony drenaż trąbki słuchowej,
- rozszczep podniebienia,
- przerost migdałka gardłowego,
- alergia,
- niedojrzałość odpowiedzi immunologicznej,
- sztuczne karmienie u okresie niemowlęcym,
- przebywanie w żłobkach, przedszkolach,
- bierne palenie.
U dorosłych upośledzony drenaż trąbki słuchowej, może być wynikiem m.in.: urazu ciśnieniowego, odczynu popromiennego czy guza złośliwego nosogardła.
Czytaj też: Jakie są objawy nowotworu ucha?
Przyczyny wysiękowego zapalenia ucha
W wyniku upośledzonej drożności trąbki słuchowej w uchu środkowym gromadzi się płyn. Jest wiele teorii tłumaczących, dlaczego dochodzi do gromadzenia płynu. Może to być m.in. efektem upośledzonej wentylacji ucha środkowego, zaburzenia równowagi hydrostatycznej, zmian zapalnych w naczyniach, powodujących ich większą przepuszczalność.
W celu rozpoznania wysiękowego zapalenia ucha przeprowadza się tympanometrię. Jest to obiektywne badanie słuchu, które można przeprowadzać już u bardzo małych dzieci, w tym także niemowląt. Pozwala wykryć niedosłuch na podstawie wyniku prezentowanego w postaci krzywych, gdzie krzywa typu A oznacza prawidłowy wynik, krzywa typu B (płaska tympanometria) u dziecka świadczy o problemach z uchem i obecności wysięku.
Leczenie wysiękowego zapalenia ucha
Wysiękowe zapalenie ucha w wielu przypadkach ustępuje samoistnie w ciągu 1-3 miesięcy. Gdy występuje schorzenie podstawowe, które przyczynia się do gromadzenia wysięku w uchu środkowym, należy je leczyć. Jeżeli dolegliwość nie ustąpiła, jest to wskazaniem do skierowania do przychodni otolaryngologicznej.
Leczenie wysiękowego zapalenia ucha może obejmować usunięcie płynu z jamy bębenkowej, udrożnienie trąbki słuchowej, co spowoduje powrót słuchu do stanu prawidłowego. Szczegółowy wybór leczenia zależy od czasu trwania niedosłuchu i jego stopnia. Obejmuje też: leki przeciwzapalne, mukolityczne, immunostymulujące oraz antybiotyki, gdy są wskazania.
Jeśli zapalenie trwa powyżej 3. miesięcy i inne metody leczenia zawiodły, konieczny może być zabieg chirurgiczny i założenie drenika wentylacyjnego do jamy bębenkowej.
Powikłania wysiękowego zapalenia ucha
Do powikłań wysiękowego zapalenia ucha należą: zmiany w błonie bębenkowej (perforacja, zmiany bliznowate), niedowład lub porażenie nerwu twarzowego oraz rozwój perlaka (guzka w uchu środkowym). Najgroźniejszym powikłaniem jest trwałe upośledzenie słuchu. Wpływa ono niekorzystnie na ogólny rozwój dziecka, zwłaszcza na rozwój mowy. Do powikłań wysiękowego zapalenia ucha zalicza się też ropnie mózgu, zapalenie opon mózgowych, zapalenie błędnika oraz zakrzep zatoki esowatej.
Warto pamiętać o czynnikach ryzyka i objawach wysiękowego zapalenia ucha środkowego, ponieważ jest to częsta choroba, a jej powikłania są szczególnie niebezpieczne dla zdrowia dziecka.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 23.08.2011.
Więcej na podobny temat:
Przyczyny niedosłuchu u dzieci
Czy jednostronny niedosłuch może utrudniać rozwój dziecka?
Problemy ze słuchem u dziecka – jak je zauważyć?
Ból ucha u dziecka - przyczyny, leczenie, domowe sposoby
Zapalenie ucha - zapalenie ucha u dziecka
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
